بهره کشی زنانه در اشتغال

شیوابیان-یاداشت-سمیه درازی،شاید نابرابری زن و مرد وسعتی به درازای تاریخ بشریت و خلقت انسان داشته باشد به طوری که اگر لابه لای صفحات تاریخ را ورق بزنیم به وضوح می توانیم نمونه های بارزی از آنها را پیدا کنیم.
چه بسا این نابرابری وبهره کشی در جامعه ما بیشتر به چشم می خورد با وجود اینکه بانوان در همه عرصه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دوشا دوش مردان حرکت و گاهی هم جلوتر از آنها زده اند. اما سهم آنان در مناصب و پست های مدیریتی کمتر وکمتر وگاهی اصلا وجود نداشته است. و یا به عبارتی می توان گفت نگاه به زنان بعد تشریفاتی داشته و توانمندی آنها در دستگاه ها جدی گرفته نشده است.
در محیط کار بیشتر از آنکه شایسته سالاری مطرح باشد سیستم مرد سالاری عمل کرده است.
در سال ۲۰۲۰ بانک جهانی در گزارشی آورده است، اگر در استخدام نیروی کار سهم نیروی کار زنان با مردان مساوی باشد بر اساس تخمین‌های صورت گرفته اقتصاد آمریکا ۵ درصد، اقتصاد ژاپن ۷ درصد، اقتصاد مصر ۳۴ و اقتصادهای ایران، عمان، قطر به طور مساوی ۳۰ درصد رشد خواهند نمود که بسیاری از کشورهای در حال توسعه هنوز از نقش میلیارد دلاری ارزش و ثروت آفرینی زنان در اقتصادهایشان غافل هستند و یا اهمیت چندانی نمی‌دهند.
با وجود اینکه زنان باعنوان نیمی از سرمایه های انسانی هر جامعه نقش بسزایی در افزایش تولید و توسعه آن جامعه عهده دار هستند. در جامعه کنونی ما این سرمایه به نحوی یا نادیده گرفته شده است ویا به عنوان جنس دوم در ردیف بعدی قرار گرفته است.
بررسی ها در جامعه آماری زنان شاغل بخصوص در شهرهای کوچک مانند اردبیل نشان می دهد که زنانی که در شرایط مساعد با مردان مشغول بکار هستند از در آمد برابری برخورد نیستند، پروژهایی که زنان در مقایسه با مردان به سراغ آن می روند، کارفرما یا قیمت یکسانی به آنها نمی دهد یا فضا به نحوی علیه زنان نامساعد می شود که فعالین آن حوزه ناخواسته خود را از آن کار بیرون می کشند.
در مراکز عمومی این شهر بیشتر از هرجایی علیه زنان بهره کشی انجام می شود به طوری شرکتها، موسسات، فروشگاها، مراکز فرهنگی مانند مطبوعات همیشه به دنبال نیروی کار ارزان مانند زنان برای پیشبرد اهدف خود هستند. زنان در این مراکز از نبودن امنیت اخلاقی، بیمه، حقوق نامناسب دلسرد و سرخورده می شوند. ولی به ناچار در این مراکز حضور پیدا می کنند. اغلب این شرکتها و موسسات قردادی امضا می کنند که دریافتی طبق قانون کار خواهد بود ولی یک سوم آن را نیز پرداخت نمی کنند.

اگر به عرصه رسانه و مطبوعات در این شهر وارد شویم باز هم نابرابری در آمدها، نبودن بیمه و ثبات شغلی را شاهد هستیم. هرچند این حوزه تفاوت بسیاری با حوزه های دیگر دارد در این عرصه هروز شاهد زایش بانوان مطبوعاتی هستیم که در بی تخصصی و غیر حرفه ای گری شناور بوده و بعد از یکسال یا دوسال ویزیتوری در نشریات محلی صاحب هفته نامه وماهنامه شده اند تا به عنوان شاغلان فرهنگی بدون هیچ تخصصی فرهنگ این شهر را به قلم بکشند. ظاهرا این بانوان نیز از همه جا رانده شده و از نبود حرفه و درآمد مناسب دست به دامن فرهنگ استان شده و آن را نیز به بیراهه کشانده اند.
به این نتیجه می رسیم زنان با وجود داشتن توانایی لازم در پذیرفتن مسوولیت های اجتماعی، در محیط های کاری نسبت به آنها تبعیض قائل شده و برخورد نامناسب با آنان می شود. این مساله به کمتر بودن میزان مشارکت اقتصادی آن ها در مقایسه با مشارکت اقتصادی مردان منجر شده است. می توان گفت نرخ مشارکت اقتصادی زنان معیار پیشرفت و توسعه یافتگی در هر جامعه ای، اعم از توسعه یافته یا در حال توسعه، است.